دوشنبه ۱۷ اسفند ۱۳۸۸ - ۱۵:۴۸
۰ نفر

نوشیروان کیهانی زاده: روزی که کار ساختن طاق کسرا پایان یافت

نهم مارس سال‌551 میلادی کار ساختن تالار تازه در کاخ سلطنتی تیسفون که بقایای آن هنوز باقیست و به طاق کسرا (ایوان مدائن) شهرت یافته با شتاب به پایان رسانده شد تا برای آیین‌های نوروزی آن سال آماده باشد.

طاق کسرا تنها ساختمان مسقّف باستانی جهان است که به‌صورت آزاد و بدون تکیه داشتن به عاملی دیگر، سرپا باقی مانده است. کار ساختن این بنا که از دجله فاصله زیادی ندارد و با فرش معروف بهارستان مفروش شده بود از سال‌549 میلادی، به تصمیم خسرو انوشیروان، شاه ساسانی وقت، آغاز شده بود. خسرو انوشیروان علاقه‌مند به دیدار گروهی مردم بود و به همین دلیل خواسته بود که تالاری بزرگ با عمارت ضمیمه آن ساخته شود.

432 میلیون تومان؛ بودجه کل ایران در سال‌1320

طبق ارقام، بودجه کل ایران برای سال‌1320 که 17 اسفند‌ 1319 از تصویب مجلس گذشته بود، کل هزینه‌های دولت در آن سال تنها 4میلیارد و 323 میلیون ریال (432‌میلیون تومان) بود. در آن سال جمعیت ایران نزدیک به 19‌میلیون نفر بود.

ارقام بودجه سال‌1338 (18‌سال بعد از آن) نشان می‌دهد که کل هزینه‌های دولت 14 برابر شده و به 6میلیارد و 400میلیون تومان رسیده بود. در سال 1344 (6سال بعد از آن)، هزینه‌های دولت ایران به 50 و 9 میلیارد تومان رسیده بود.

درآمد ایران از صادرات نفت تا دهه‌1350 (دهه‌1970) چشمگیر نبود و درآمد دولت عمدتا از عوارض گمرکی و مالیات تأمین می‌شد. قرار بود درآمد نفت که ثروتی تمام شدنی است عمدتا در سرمایه‌گذاری‌های تولیدی (و ثروت به جای ثروت) به کار رود تا جای گلایه و اعتراض برای نسل‌های آینده باقی نگذارد. الگوی نروژ نفت‌خیز در آن زمینه مورد تحسین اقتصاددانان جهان است.

اختیارات روزولت در جمع‌آوری طلا برای استحکام دلار

در جریان رکود اقتصادی بزرگ، نهم مارس‌1933 کنگره آمریکا درخواست فوری روزولت رئیس‌جمهوری وقت را که به او در تجدید نظر در ضوابط بانکی و امور مالی ایالات متحده اختیارات کامل بدهد را تصویب کرد. این لایحه در همان روزی که به کنگره داده شده بود تصویب شد که در 8دهه گذشته الگوی کشورهایی قرارگرفته که دچار بحران مالی شده‌اند.

روزولت با استفاده از این اختیارات به اتباع و بنگاه‌های ایالات متحده اعلام کرد که طلای موجود خود را- به هر اندازه- جزء زیورآلات متداول به خزانه داری تحویل دهند و برابر بهای آنها، پول و یا حواله بگیرند تا «دلار» استحکام یابد.

اقدام دیگر روزولت با استفاده از این اختیارات، تعطیل کردن بانک‌های مسئله دار و ضعیف بود و اقدام سوم کاهش 10درصدی ارزش بدهی‌های آمریکا بود که به‌صورت باوند (اوراق قرضه بهره‌دار) در دست مردم و مؤسسات مالی در داخل و خارج این کشور بود. این اختیارات که در چارچوب طرح معروف به «نیودیل» درخواست و اجرا شده بود، چهره اقتصادی ایالات متحده را تغییرداد و به‌تدریج از بحران خارج ساخت.

مردی که نامش بر قاره آمریکا گذارده شد

امروز، نهم مارس، زادروز «امریکو وسپوسیو» است که قاره غربی به نام او «آمریکا» نامیده می‌شود. وی به سال‌1454 در فلورانس ایتالیا به دنیا آمد و 22 فوریه سال‌1512 درگذشت و 4 بار از نیمکره غربی (آمریکا) دیدن کرد و نقاطی را که در این مسافرت‌های دریایی مشاهده کرد بیش از نقاط مورد بازدید کریستوفر کلمبوس (کلمب) بود.

کلمب سفر دریایی به سوی غرب را در سال‌1492 آغاز کرده بود و نخستین سفر امریکو در سال‌1497 آغاز شده بود؛ هر دو برای دولت اسپانیا کار می‌کردند و هزینه سفرهای آنان را آن‌دولت پرداخت می‌کرد.

هیچ مقامی برای نیمکره غربی که پیش از سفر اروپائیان، مسکون و در پاره‌ای نقاط دارای تمدنی درخشان بود نام امریکو وسپوسیو را پیشنهاد نکرده بود. این نام را «مارتین والدسیمولر» آلمانی برقاره غربی نهاد که کار او ترسیم نقشه‌های جغرافیایی بر پایه اطلاعاتی بود که عمدتا از گروه «امریکو وسپوسیو» به‌دست آورده بود.

www.iranianshistoryonthisday.com
www.rooznamak.com

کد خبر 103025

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز